Skip to main content

Аутизмот претставува развојно невробиолошко нарушување кое најчесто се манифестира во првите 30 месеци од животот, односно во првите три години од животот. Ова нарушување се јавува во периодот кога детето станува свесно за себе и неговата околина.

Бројот на деца со аутизам постојано се зголемува. Во 90-тите, се сметало дека аутизмот е нарушување предизвикано од емоционални нарушувања на целото семејство. Во превод тоа би значело дека детето не постигнало никаква социјална интеракција или се повлекло во себе (граници на светот коишто ги создало само кои до ден денес не им се познати ниту на научниците кои ја посветиле целата своја работа на истражување на аутизмот) пред да настане каква било социјална интеракција. До ден-денес не е сосема јасна причината за аутизмот, која е причината па аутизмот се јавува во првите месеци од животот и зошто децата кои целосно нормално се развиваат (во првите месеци или една година) потоа одеднаш се повлекуваат во сосема непознат свет за нас и не не пуштаат да влеземе во него. Важно е да се знае дека промените кај детето не мора да бидат видливи веднаш по раѓањето, но можат да се појават и забележат во текот на само неколку недели во текот на втората или третата година од животот. Иако можеме да кажеме дека децата кои инаку се многу лути и незаинтересирани за тоа што се случува околу нив, подобро речено во „свој“ свет тие се лесни за забележување по некое време.

Дали моето дете има аутизам?

Прашањето што ги мачи голем број на родители во денешницата.  Причините за аутистичните  нарушувања не се во целост  разјаснети. Дали се работи за една причина, или повеќе не е разјаснето до ден денешен. Но,  експертите кои се занимаваат со ова прашање веруваат дека постојат повеќе причини. Многу важно е да се знае дека ниту еден од горенаведените симптоми или знаци на однесување сам по себе не е знак на аутизам. Некои од горенаведените симптоми или знаци на однесување можат да бидат предизвикани од други проблеми, како што е не обраќање кога се довикува со име, што може да биде предизвикано од проблеми со слухот. Аутизмот е почест кај момчињата отколку кај девојчињата. Најдоброто нешто што може да го направите ако се сомневате на аутизам кај детето е да посетите лекар.

Први знаци на аутизам кај дете

  • не воспоставува контакт со очите (на пример, при хранење, но исто така и избегнување на контакт со очите со родителите и другите луѓе во нивната непосредна средина);
  • може да покаже приврзаност кон само едно лице, како мајка, татко, сестра, брат или друго лице со кое се чувствува безбедно (постои можност, но тоа не е правило);
  • тешко се навикнува на самостојно мокрење;
  • не враќа насмевка (дури и кога родителите се во прашање);
  • не реагира на свое име или на гласот на блиска личност;
  • не го гледа предметот што го покажувате;
  • не користи гестови за комуникација;
  • не покажува знаци на галење и/или не  возвраќа на галење;
  • не имитира движења и изрази на лицата на родителите;
  • не покажува интерес или среќа кога комуницирате со другите;
  • неразбирлив говор (може да се јави говор со сопствен јазик и евентуално неразумно повторување без поента или непримерна ситуација);
  • еднаков однос кон луѓето, животните и нештата – детето со аутизам подеднакво перципира сè напред и подеднакво се однесува кон сè  (или сè му е важно или ништо не е важно за него);
  • тоа не успева да ја процени ситуацијата – на пример, не се плаши да тргне по патот полн со автомобил. Но, тој страв е  крајно агресивен во простор што е безопасен за него, на пример, на ливада.

Подоцнежни знаци на аутизам

  • неможност да се создаде пријателство и блиски односи;
  • неможност да се игра во општеството (може да биде непредвидливо насилно);
  • повторливи однесувања (на пр. ротирање во кругот) и невообичаена употреба на јазикот (на пример, вреска и чудни звуци);
  • преголема окупација на одредени предмети и активности;
  • неможноста да се изведат некои рутини (можат да седат со часови во целосен мир и во чудна ситуација);

Третман

Аутизмот не може да биде целосно излечен, но со бројни терапевтски методи може да се контролира. Колку повеќе внимание, охрабрување и грижа му давате на вашето дете, шансите за таква смена се поголеми.

Голем е чекорот за детето да го направи она што го баравте од него или да ве праша нешто. Иако ситуацијата може да се смени во следната минута, сепак детето покажало одредено ниво на социјална интеракција – што значи дека треба со повеќе работа со терапевтите може да се постигне повеќе. Иако ситуацијата (особено кога децата се помали) се чини дека е целосно безнадежна – некои деца речиси целосно се закрепнуваат преку бројни третмани и растат како релативно совесни и нормални членови на општеството. Кога велиме нормално, тоа не значи дека децата со аутизам се помалку вредни или не се нормални, но нивната комуникација е различна, за поголемиот дел од општеството е незамислива и неразбирлива. Дете со аутизам може да биде просечно или дури и натпросечно интелигентно, понекогаш децата со аутизам „се отвораат“ со креативна работа или со сложување на некој вид конструкција. Меѓутоа, во некои случаи, потребна е доживотна нега, на пример  кај Ретов синдром.

Автор: Живка Пандова, дефектолог

Leave a Reply